SKALPEL

Skalpel – jeden z najdłużej wyczekiwanych projektów w cyklu Espressivo – wreszcie zawita do Filharmonii!

Skalpel, czyli Marcin Cichy i Igor Pudło, to jeden z najciekawszych muzycznych „towarów” eksportowych z Polski. Od początku swojej działalności datowanej na drugą połowę lat 90. muzycy przeszli długą i imponującą drogę rozwoju przez bodaj wszystkie formy charakterystyczne dla projektów nu jazzowych. Prapoczątek ich profesjonalnej aktywności muzycznej związany był z polską sceną hip-hopową. Cichy był współzałożycielem wytwórni Blend Records, nakładem której ukazało się kilka naprawdę kultowych rapowych i okołorapowych tytułów. Pudło zaś przez wiele lat pisywał do „Klanu”, najważniejszego wówczas polskiego magazynu rapowego.

Muzycznie obaj artyści najlepiej czuli się w roli producentów instrumentalnego hip-hopu, czerpiącego całymi garściami z jazzowych korzeni tej muzyki. Ówczesna metoda duetu opierała się na technice precyzyjnego samplingu, zwanego cut and paste ('wytnij i wklej'). Cichy i Pudło przesłuchiwali tysiące płyt, wynajdując na nich raz to pojedyncze dźwięki, innym razem całe partie solowe, aby następnie z wyszukanych fragmentów budować zupełnie nowe kompozycje, brzmiące w efekcie jak porządny jazzowy big band.

Ich działalność nie umknęła uwadze obserwatorom zagranicznym. Jeszcze przed publikacją pierwszego tytułu ich miks wykonany na czterech gramofonach, Virtual Cuts, trafił w ręce duetu Cold Cuts, który w radiu BBC prowadził legendarną audycję Solid Steel, a także stał na czele jednej z najważniejszych wytwórni w historii muzyki alternatywnej, Ninja Tune. Dalej było już z górki – Skalpel płytą Polish Jazz EP (utkaną z sampli pochodzących z polskich nagrań jazzowych z lat 60. i 70.) potwierdził swoją światową klasę, co zaowocowało kontraktem ze wspomnianą brytyjską oficyną wydawniczą.

Dalsza działalność i dwa kolejne pełnowymiarowe albumy – Skalpel i Konfusion – przyniosły ekspansję rozgłosu, uznanie krytyków, a także kolejne głośne sukcesy, m.in. nominację do Gilles Peterson BBC Worldwide Music Awards, uwzględnienie w rocznym zestawieniu „DJ Magazine”, a także Paszport tygodnika „Polityka”.

Kolejnym kamieniem milowym, który nastąpił prawie po dekadzie wydawniczej przerwy – Skalpel nigdy nie rozpieszczał intensywnością publikacji – była płyta Transit, na której to modus operandi duetu uległo istotnej zmianie. Muzycy poza dotychczasowym warsztatem zdecydowali się na pisanie muzyki za pomocą programowania i gry na wirtualnych instrumentach.

Kolejnym niewątpliwie istotnym etapem rozwoju duetu była współpraca z prawdziwymi muzykami, która osiągnęła swoje apogeum w 2019 roku, kiedy to powstał Skalpel Big Band – projekt koncertowy powołany spośród wykładowców, absolwentów i studentów Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego. Jego pomysłodawcą i – jak już się rzekło – aranżerem był Patryk Piłasiewicz – kontrabasista, dyrygent i kompozytor związany z Katedrą Jazzu na wspomnianej uczelni. Projekt po kilku niezwykle udanych występach, wliczając najważniejsze polskie festiwale, zawisł w eterze, niemniej Cichy i Pudło nie ustają we współpracy z „żywymi instrumentalistami”. Ciągle nie stronią również od eksperymentów, nowatorskich rozwiązań i niskich pokłonów w stronę klasyki polskiego jazzu. Niezależnie jednak od tego, czy decydują się na kooperację, czy własne siły, cały czas trzymają doskonały poziom, rozwijają unikatowy styl i mocno dokładają się do fantastycznie rozkwitającego zjawiska, jakim jest polski jazz w XXI w.